Nevşehir İli Neolitik Çağ Yüzey Araştırmaları” (NENESU) Projesi
Volkanizmaya bağlı yeryüzü şekillerinin yoğun olarak görüldüğü Kapadokya Bölgesi jeologlar tarafından “Volkanik Kapadokya” olarak adlandırılmıştır. Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kayseri illerinin oluşturduğu Volkanik Kapadokya, kendi içerisinde üç farklı alt bölge altında değerlendirilir. Niğde ve Aksaray illeri kapsamında tanımlanan “Batı Volkanik Kapadokya” nın volkanizmasının temelini Hasan Dağ, Göllü Dağ, Nenezi Dağ, Keçiboyduran ve Melendiz Dağ, oluşturmaktadır. Nevşehir İli ile ifade edilen “Merkezi Volkanik Kapadokya” bölgesinde, özellikle Acıgöl ve Derinkuyu ilçeleri birçok volkanik oluşumu içerisinde barındırmaktadır. Acıgöl’ün daha doğusunda Göreme ve Ürgüp’te de volkanizma temelli yeryüzü oluşumları yoğun olarak görülmektedir. Kayseri İli ve çevresinin oluşturduğu “Doğu Volkanik Kapadokya’nın volkanizması ise Erciyes Dağı ve etrafındaki diğer volkanik oluşumlar kapsamında değerlendirilmektedir.
Volkanik Kapadokya’nın erken tarihöncesi dönemleri üzerine elimizde olan veriler “Batı Volkanik Kapadokya” olarak tanımlanan Niğde ve Aksaray illerinde, İstanbul Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nin gerçekleştirdikleri arkeolojik yüzey araştırmaları ve kazılar sonucunda elde edilmiştir. “Merkezi Volkanik Kapadokya” tanımlamasıyla ifade edebileceğimiz Nevşehir ili ve ilçelerinin erken tarihöncesi yerleşimcileri hakkındaki bilgilerimiz ise sınırlı alanlarda gerçekleştirilmiş, sınırlı sayıda ki yüzey araştırması verilerine dayanmaktadır. Bu bağlamda, özellikle Batı Kapadokya’da gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda kazanılan bilgiler ışığında tanımlanan Volkanik Kapadokya’nın tarihöncesi dönemlerinin, sadece bölgenin batısı temelinde değil, diğer bölgelerinin de dâhil edilerek, bütüncül bir perspektif içerisinde değerlendirilmesinin gerekliliği açık bir şekilde görülmektedir. Bu gereklilik doğrultusunda “Nevşehir İli Neolitik Çağ Yüzey Araştırmaları” (NENESU) projesi, 2019 yılında Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Fevzi Volkan Güngördü başkanlığında, aynı bölüm akademisyenlerinden Ar. Gör. Burcu Derin ve lisans öğrencilerinden oluşturulan bir ekip ile çalışmalarına başlamıştır.
“NENESU” projesinin temel amacı, Volkanik Kapadokya Bölgesi’nin erken tarihöncesi dönemlerinin, bütüncül bir bakış açısı içerisinde değerlendirilmesi sürecine katkı sağlamak amacıyla, Merkezi Volkanik Kapadokya Bölgesi üzerine eldeki kısıtlı bilgileri geliştirerek, bölgenin Volkanik Kapadokya’nın erken tarihöncesi kültürleri içerisindeki yerinin ve çevre kültürleri ile olan ilişkilerinin anlaşılması hususunda yeni verilerin elde edilmesi ve değerlendirilmesidir.
Proje kapsamında Nevşehir ili sınırları içerisindeki, Kozaklı, Hacıbektaş, Avanos, Merkez, Gülşehir, Acıgöl, Ürgüp ve Derinkuyu ilçeleri incelenmektedir. Tarihöncesi insan topluluklarının yerleşim ve besin elde etme stratejileri doğrultusunda uygun görebilecekleri, öncelikle su ve diğer doğal kaynaklar açısından belirli bir potansiyele sahip olmuş ya da halen sahip olan bölgeler içerisindeki, geçici ya da sürekli yerleşim izlerini barındıran lokasyonların belirlenmesi Nenesu projesinin hedefleri içerisindedir.
