NEVŞEHİR İLİ VE İLÇELERİ DEMİR-ROMA ÇAĞLARI YÜZEY ARAŞTIRMASI
Nevşehirin içinde yer aldığı ve coğrafyacılar tarafından “çekirdek Bölge” olarak adlandırlan Kapadokya Volkanik bölgesi içinde bulunan Nevşehir, bulunduğu cografi konum nedeniyle, antik çağdan itibaren doğudan batıya, kuzeyden güneye uzanan önemli yolların birleşme noktasında yer almaktadır.
1927 yılından günümüze kadar gele süreçte Nevşehir ve çevresinde gerçekleştirilmiş az sayıdaki kazı ve yüzey araştırmaları, bölgenin en erken dönemlerden itibaren uzun ve kuvvetli bir yerleşim sürecine sahne olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak bölgedeki kazı ve araştırmaların pek çoğu kısa süreli ve belli bir temaya ya da döneme yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaların daha çok fosil ya da obsidyen yataklarının tespitine veya bölgenin tarih öncesi ve ön tarihine yönelik olarak gerçekleştirilmiş olması bölgenin Demir-Roma Çağları’ndaki arkeolojik yerleşim sistemini yeterli ölçüde belirlememize imkân vermemektedir.
Bu nedenle 2018 yılında bölgenin Demir-Roma Çağlarının araştırılmasına yönelik bir yüzey araştırması projesi hazırlanmış, çalışmalara Kültür ve Turizim Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün olurları ve Rektörlüğümüzün desteğiyle 2019 yılı Haziran ayında başlanmıştır. Dr. Öğr. Üy. Handan Yıldızhan başkanlığındaki araştırmalar, Dr. Öğr. Üy. Tayfun Caymaz, Ögr. Gör. Derya Bokurt ile Üniversitemiz Yüksek Lisans ve Lisans öğrencilerininden oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir.
Bölgenin Anadolu Demir-Roma Çağları içindeki yeri ve öneminin tespitine yönelik Nevşehir, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu ve Kaymaklıda iki yıldır sürdürülen araştırmaların sonuçları; Demir-Roma Çağları ve hatta daha erken dönem Nevşehir’inin yerleşim yapısı, yol güzergâhları ile askeri ve ticari ulaşım ağının organizasyonu hakkında öneli ipuçlarına ulaşmamızı sağlamıştır. Diğer yandan elde edilen nekrolojik veriler ve bu dönemlere ait bazı ikonografik veriler sayesinde ölü gömme adetleri ve kültleri ile mezar mimarisi gibi pek çok konuda da kısmen de olsa bölgenin kültür tarihini aydınlatmaya yönelik önemli bilgiler ortaya çıkartmıştır.
Araştırmalar neticesinde ulaşılan sonuçlar;
2020 yılında Cappadocia and Cappadocians in Hellenistic, Roman and Early Byzantine Periods, Proceedings of an international video conference held on May 14-15 2020, on Zoom, Studia Anatolia Chris Lightfood cicta, Izmir, Turkey,
,2021 yılında Ancient Greek, Roman and Byzantine Engraved Gems in the Eastern Mediterranean and Black Sea Area, (Colloquia Anatolica et Aegaea Congressus internationales Smyrnenses XI), An international e-conference on archaeological and archaeogemological approaches, May 11-12, 2021, Izmir, Turkey ve
“Türkiye Yüzey Araştırmaları Webinarı 2: Orta Anadolu – Karadeniz Webinarı” toplantılarında bilim dünyasına sunulmuştur.
Resim 1: Evcik Üstü Kaya Mezarı 16
Resim 2: Bal Koyağı Kaya Mezarı
Resim 3: Kurtderesi Nekropolü Mezar 24
Resim 4: Belkuyu Nekropolü Mezar Steli Altlıkları
Resim 5: Baytamlı Antik Yol
Resim 6: Belkuyu Nekropolü Mezar 51, Akik Yüzük Taşı
Resim 7: Belkuyu Nekropolü Mezar 58, Cam Parfüm Şişesi
Resim 8: Belkuyu Nekropolü Mezar 59, Mezar Steli
Resim 9: Araştırma Ekibi